सेवारो,
इन्द्रबहादुर नेम्बाङ जी, नेताका गुणहरुको ब्याख्यता तथा लेखक अमेरिकन जोन सी म्याक्सवेल भनेका छन “नेता भनेको बाटो चिन्ने, बाटोमा हिड्ने र बाटो देखाउने सक्ने ब्यक्ति नै नेता हो भनेका छन” । यथार्थमा भन्ने हो भने समाजलाई विभिन्न बाधक निम्ताउने पुराना मान्यता तथा सोचहरुलाई चिर्दै, समाजलाई प्रगतिशील बाटोमा अघि बढाउन सक्ने ब्यक्ति नै नेता हो, समाज र राष्ट्रको लागी नायक हो ।
स्मरण रहोस् नेम्बाङ जी,
नेपालको संबिधानको धारा ६ मा “नेपालमा बोलिने सबै मातृभाषाहरु राष्ट्रभाषा हुन” । यसै गरि धारा ३१.शिक्षा सम्बन्धी हकको उपधारा (५) मा “नेपाल बसोबास गर्ने प्रत्येक नेपाली समुदायलाई कानुन बमोजिम आफ्नो मातृभाषामा शिक्षा पाउने र त्यसको लागी बिद्यालय तथा शैक्षिक संस्था खोल्ने र संचालन गर्ने हक हुनेछ” भनेर लेखिएको छ । यति मात्र नभएर अनिबार्य तथा निशुल्क शिक्षा सम्बन्धी ऎन २०७५ को परिच्छेद ४ को दफा २८. मातृभाषी शिक्षा सम्बधी ब्यबस्था र दफा २९. बिद्यालय वा शिक्षण संस्था संचालन गर्नु पर्ने नीति हेर्दा मातृभाषालाई संबिधान र ऎन दुबैले सम्मान गरेको घाम झै छ्लङ्ग छ ।
अब सवाल, नेम्बाङ जी तपाईंको ?
पाचथर स्थित फाल्गुनन्द, गाउँपालिकामा राई, लिम्बु र तामाङ समुदायहरुको मातृभाषामा पठनपाठनको लागी शिक्षक खुल्ला गरिएको,नियुक्ति प्रक्रिया रोक्न सम्मानित उच्च अदालत इलाममा रिट जाहेर गर्नु भएछ । त्यही रिटको आधारमा सम्मानित उच्च अदालतले कात्तिक २० गते शिक्षक प्रक्रिया रोक्न दिएको अन्तरिम आदेशले समग्र रुपमा राज्यलाई नोक्सान भएको छ, क्षती भएको छ । किन कि फाल्गुनन्द गाउपालिका पढाई हुने मातृभाषाहरु भनेको राष्ट्रको सम्पत्ति हो, राष्ट्रको सम्पदा, राष्ट्रको गहना हो र राष्ट्रको पहिचान हो । मातृभाषाहरु जुन राष्ट्रको सम्पदा, सम्पत्ति, गहना र पहिचानलाई चिन्न नसकेर सम्मानित अदालतमा रिट जाहेर गर्ने नेम्बाङ र शिक्षक प्रक्रिया रोक्न आदेश दिने न्यायाधीश दुबै गलत छ्न ।
नेकपाका सचिब नेम्बाङ् जी लाई मेरो प्रश्न ? फाल्गुनन्द गाउपालिकाको लागी मातृभाषाको शिक्षक नियुक्ति प्रक्रिया के बिधीसम्मत नभएको नै हो त ? यदि यसो भने, यो भन्दा १ बर्ष अगाडी यहि प्रक्रियाबाट २ जना अंगेजी शिक्षकको नियुक्ति कसरी बिधिसम्मत भयो मेरो सवाल अनि प्रश्न यहाँलाई ? यहि प्रक्रियाबाट १ बर्ष अगाडि अंग्रेजीको लागी शिक्षक नियुक्ति गर्दा बिधिसम्मत हुने तर फेरी १ बर्ष पछि यहि प्रकियाबाट मातृभाषामा शिक्षक नियुक्ति गर्दा बिधी सम्मत नहुने ? बिधी प्रक्रिया भन्दा पनि नेम्बाङ जी तपाईको नियतप्रती प्रश्न उठेको छ ।
सोचिरहेको छु यतिखेर
भाषा आयोगको अध्यक्ष डा. लबदेब अबस्थितको अन्तरबार्तामा भाषाको अन्त्य हुनु भनेको देशको सम्पत्तिको अन्त्य हुनु हो, देशको सम्पदाको अन्त्य हुनु हो र देशको पहिचान नै अन्त्य हुनु हो भनेर पढेको थिए । तर आज त्यहि देशको सम्पत्ति, सम्पदा र पहिचान नै अन्त्य गर्ने खोज्ने नेम्बाङ र सम्मानित अदालत प्रती भाषा आयोगको कुनै चासो नदेखाएकोले गर्दा अचम्ममा परिरहेको छु । नेता त्यो हो जो राष्ट्रको भाषालाई जिबन्त राख्न र मातृभाषालाई बचाईराख्न मुखले मात्र होईन व्यबहारले पनि संघष गर्न सधै अगाडी बढ्छ ।
नेता त्यही ब्यक्ति हुन्छ, जो बाटो चिन्छ, जो बाटोमा हिड्छ र बाटो देखाउछ । अब आम नागारिकले भन्नु होस् पाचथर स्थित फाल्गुनन्द गाउपालिका नेकपाको सचिब इन्द्र बहादुर नेम्बाङ को हो ?
अध्यक्ष
अशोक राई
नेपाल आदिबासी जनजाति विद्यार्थी महासंघ त्रिभुवन बिश्वबिद्धालय
